Ook bloed- of plasmadonor worden? Meld je aan en red een leven!
Nandi zat in haar tweede jaar op het conservatorium, toen ze last kreeg van hardnekkige spierpijn in haar been. “We dansten veel op de opleiding, dus ik dacht dat het daardoor kwam”, zegt ze. “Maar het werd steeds erger en fysiotherapie hielp niet.” Ze bleek een trombosebeen te hebben, waarschijnlijk door het gebruik van de anticonceptiepil, vermoedde de arts. Maar toen ze ondanks het gebruik van bloedverdunners ook nog een longembolie kreeg, gingen alle alarmbellen af. “Ze deden voor de zekerheid een beenmergpunctie bij me om op leukemie te checken,”, zegt Nandi, “al vonden de artsen dat ik daar te fit voor oogde.” Zelf had ze er geen goed gevoel over. “Twee uur later al kreeg ik de gevreesde uitslag. Toen zakte de grond onder mijn voeten weg.”
Spaghettisliert
Acute myeloïde leukemie is een vorm van bloedkanker die ontstaat in het beenmerg. De ziekte ontwikkelt zich snel en is levensbedreigend als er geen behandeling gestart wordt. Nandi: “Ik had wel een grote overlevingskans volgens de artsen, maar ik moest gelijk aan de chemotherapie. 4 kuren heb ik in totaal gehad, in een half jaar tijd.” De kuren waren heel zwaar, ze gingen gepaard met veel overgeven, uitvallend haar, enorme hoofdpijn en ongelooflijke moeheid; ze omschrijft zichzelf in die tijd als “een slappe spaghettisliert”. Omdat de chemokuren haar eigen bloedaanmaak stil legden, kreeg ze veel bloedtransfusies: zeker 15 keer rode bloedcellen en 30 keer bloedplaatjes. “Die bloedtransfusies hebben me erdoorheen getrokken. Mijn lichaam moest ‘aan’ blijven om de zware behandeling te kunnen verdragen. In een bepaalde periode werd mijn bloed iedere dag geprikt om te checken of ik een transfusie nodig had.”
Besef
Nandi: “Hoewel ik bekend was met bloeddonorschap – verschillende mensen in mijn omgeving zijn donor – zag ik de transfusies eerst vooral als een deel van mijn medicatie. Maar aan het einde van het traject bleek mijn ijzergehalte te hoog. ‘Tja’, zei mijn arts, ‘je hebt dan ook voor 15 man ijzer in je bloed zitten.’ Toen drong pas echt volledig tot mij door dat achter elk zakje bloed een individuele donor staat; iemand die vrijwillig iets bijzonders doet voor een onbekende ander.”
Afhankelijk van elkaar
Nandi is inmiddels helemaal genezen, al moet ze de rest van haar leven op controle blijven. “De kans dat het terugkomt is bijna nihil, heb ik begrepen. Ik ben er ook niet heel bewust meer mee bezig, het is nu 10 jaar geleden. Maar wanneer ik iets ongebruikelijks merk in mijn lichaam, laat ik voor de zekerheid altijd even mijn bloed checken.” Ze realiseert zich ook veel sterker hoe afhankelijk we als mensen van elkaar zijn. “Als ik niet van al die mensen bloed had gekregen, dan was ik hier niet meer geweest. Zo simpel is het. Je kan nog zo’n sterk individu zijn, maar wij mensen hebben elkaar nodig. Dat geldt voor alles eigenlijk. Of je nou op kantoor zit, voor de klas staat of zoals ik op een podium: je doet het nooit in je eentje. Samen draag je bij aan het grotere geheel. Ik leerde ooit op mijn opleiding dat je vóór je het toneel opgaat moet bedenken: wat kom ik brengen? Dus niet: wat kom ik halen. Donors doen dat in wezen ook, zij komen iets heel bijzonders brengen vanuit een onbaatzuchtige gedachte. Zij redden levens met hun gift.”
Nandi is nu in theaters te zien in 'Zo vader, zo zoon', een komedie van Jon van Eerd.