Naalden en bloed, je hersenen worden er niet blij van. Zonder dat we er invloed op hebben zorgt ons brein voor lichamelijke reacties van stress of angst bij de aanblik van een naald. Zoals bleek worden, duizeligheid of zelfs flauwvallen. De combinatie met bloed kan de reactie nog versterken. De meeste donors hebben er gelukkig geen last van. Maar het kan je zomaar overvallen. Het begint al in de wachtruimte van de bloedbank. Je hebt er geen erg in, maar je hersenen bereiden je voor op pijn en maken je klaar om te vluchten.
Warmtecamera
Neurowetenschapper Lisanne Huis in ’t Veld wil een game ontwikkelen die angst- en stressreacties bij bloeddonatie kan helpen voorkomen. Lisanne: “Een warmtecamera op je mobiel kijkt mee terwijl je het spel speelt. De camera leest allerlei lichamelijke signalen van je gezicht af en zet die om in acties in het spel. Het idee is dat je door het spel te spelen je hersenen aanleert zich te beheersen. Het klinkt als magie maar het werkt echt!”
Serious games
Zulke games, ook wel serious games geheten, worden al succesvol ingezet, bijvoorbeeld bij kinderen met een angststoornis. Zo is er een spel dat kinderen door een donker spookhuis leidt. Bewapend met een zaklamp kunnen ze hun angst in het spookhuis overwinnen en daarmee angsten in de echte wereld onder controle krijgen. Serious games maken onbewuste lichamelijke reacties inzichtelijk en geven mensen daardoor de mogelijkheid hun brein te beïnvloeden. Dit heet ook wel biofeedback.
Ziekenhuis
Naalden en bloed zorgen voor een unieke reactie waarvoor Lisanne een specifieke game gaat ontwikkelen. Hiervoor moet ze eerst in kaart brengen hoe je uit de meetgegevens van een warmtecamera kan voorspellen wanneer een donor licht in zijn hoofd wordt of gaat flauwvallen. Maar ook wil ze onderzoeken waarom die angst- of stressreactie optreedt en wat er dan precies gebeurt. Het spel kan ook helpen bij bloedafname in het ziekenhuis.10 tot 40 procent van de gewone bevolking is bang voor naalden, en 30 tot 60 procent van de kinderen. “Mensen die een keer zijn flauw gevallen lopen risico op het ontwikkelen van een fobie”, vertelt Lisanne. “Soms leidt dat zelfs tot het vermijden van zorg.”
Lisanne Huis in ’t Veld is onderzoeker bij de afdeling Donorstudies van Sanquin en heeft met de Universiteit van Tilburg een Veni-financiering toegekend gekregen van NWO/ZonMw.
Foto: A. Salone et al, Front Hum Neurosci. 2016