Allereerst: naast dat Sanquin verantwoordelijk is voor veilig bloed en plasma voor patiënten, is de veiligheid van onze donors voor ons van het allergrootste belang. Daarom zijn de kwaliteitscontroles intensief en wordt er constant (ook in Europees verband) samengewerkt om de meest recente inzichten toe te passen.
Verbrand plasma
De artikelen in het NRC van afgelopen maand gingen over een aantal incidenten met zwarte deeltjes die waren aangetroffen in zakken gedoneerd plasma, in 2011. Onderzoek wees uit, dat het om deeltjes verbrand plasma ging (in plasma zitten eiwitten die kunnen stollen bij hitte), en schaafseldeeltjes van een onderdeel van het apparaat. Dit kon ontstaan, doordat in enkele apparaten een kleine speling ontstond tussen het apparaat en de wegwerp-centrifugebowl die daarin geplaatst wordt. Daardoor ontstond er wrijving en onbedoeld een ruimte waar plasma tussen kon komen. De deeltjes bestonden zodoende uit verbrand plasma en schaafseldeeltjes van de verzegeling. Dat zijn materialen die niet giftig zijn en door het lichaam afgevoerd kunnen worden, mocht iemand ze in zijn of haar lichaam krijgen.
Het vormen van de deeltjes gebeurde op een moment in het proces dat de rode bloedcellen en het plasma al gescheiden waren. De kans dat daarbij een van de deeltjes terechtkwam in de voorraad rode cellen die de donor terugkrijgt tijdens het proces, is nihil. Daarnaast gaan de rode cellen, voor ze terug de donor in gaan, nog door een filter dat eventuele deeltjes eruit filtert.
Andere deeltjes
In 2011 is in één eenheid (van één donatie) door Haemonetics zink, koper en nikkel aangetroffen. Deze deeltjes waren zodanig groot dat de gebruikte filters deze zouden hebben tegenhouden, mocht het niet al eerder gezien zijn. Deeltjes met metaal zijn hierna nooit meer aangetroffen, wat tot de conclusie leidde dat dit een eenmalig incident was met een andere oorzaak, mogelijk veroorzaakt door een van de procedures die ná afname met het plasma worden gevolgd.
Apparaat aangepast
Dat de deeltjes destijds werden aangetroffen, is toen niet en nu niet als een gevaar voor de donor aangemerkt. Door de kwaliteitsmaatregelen bij Sanquin maar ook bij de ziekenhuizen, worden zakken plasma met deeltjes onderschept. Wij hebben ook geen meldingen binnen gekregen van complicaties bij patiënten die te maken zouden kunnen hebben met eventuele deeltjes. Na 2014 hebben wij geen enkele keer meer zwarte deeltjes aangetroffen in een plasmadonatie.
De deeltjes werden destijds telkens aangetroffen in plasma dat werd afgenomen met een bepaalde centrifugebowl in een apparaat dat wordt gebruikt voor het afnemen van q-plasma of quarantaine-plasma. Voor veruit de meeste plasmadonaties worden andere apparaten gebruikt. De deeltjes zijn sinds 2014 niet meer aangetroffen, nadat de productie van de centrifugebowl was aangepast. Plasma geven is veilig.
We gaven al eerder een reactie op het NRC-artikel. Dat artikel kun je hier lezen.