Een nieuwe test van Sanquin, gebaseerd op afweercellen uit donorbloed, toont koortsverwekkende stoffen in geneesmiddelen aan. Dankzij die test kunnen medicijnen voortaan, zonder de inzet van proefdieren, op veiligheid worden getest.
Injecteerbare medicijnen, zoals vaccins en insuline, worden direct na de productie altijd getest op verontreinigingen die koorts geven. Wereldwijd worden per jaar 400.000 konijnen gebruikt voor die test, die daarna helaas het leven moeten laten.
Koorts in een petrischaaltje
Sanquin, verantwoordelijk voor de bloedvoorziening in Nederland, heeft een laboratoriumtest als alternatief voor de konijnentest ontwikkeld. Deze test, de Monocyte Activation Test (MAT) bootst de afweerreactie (de veroorzaker van koorts) optimaal na.
“Je meet koorts in een petrischaaltje”, zegt projectleider Eelo Gitz. “De laboratoriumtest maakt gebruik van een specifieke menselijke afweercel, de monocyt. Die wordt actief als het geneesmiddel een koortsverwekker bevat. De MAT vindt dus koortsverwekkers zonder proefdieren. Sterker, de MAT maakt het geneesmiddel net wat veiliger omdat het een menselijke afweerreactie meet, in plaats van die van een konijn. Dat is niet helemaal hetzelfde.”
Eén donatie spaart 500 konijnen
De afweercellen voor de MAT worden gewonnen uit donorbloed. De donors worden speciaal hiervoor opgeroepen. Zij doneren vroeg in de ochtend, en nog dezelfde dag zuivert Sanquin de afweercellen (monocyten) uit de donatie en prepareert ze voor de test. Elke donatie die hiervoor wordt gebruikt, spaart zo’n 500 konijnenlevens.
Samenbrengen van disciplines
Gitz: “Sanquin beschikt naast de Bloedbank over de onderdelen Research, Diagnostiek en Reagents. Al die expertise bij elkaar, binnen één organisatie, is cruciaal voor het ontwikkelen, uitvoeren en beschikbaar stellen van de test”. Met de oprichting van MAT Kits & Services is Sanquin een belangrijke speler op de internationale markt voor dit soort testen. Daarmee leveren we een bijdrage aan zowel het veiliger testen van geneesmiddelen als aan het terugdringen van het gebruik van proefdieren in de wereld.
Er is een groeiende behoefte aan de MAT. Sinds 2017 zijn farmaceuten verplicht na te gaan of de MAT geschikt is voor nieuwe medicijnen, of voor bestaande medicijnen waarbij het productieproces is veranderd. Sanquin voert deze test als dienstverlening uit voor verschillende opdrachtgevers, maar kan de test ook als testkit leveren.
Meer info is te vinden op de website van MAT Kits & Services.