Hoe gedragen rode bloedcellen van een donor zich als ze in het lichaam van een patiënt komen? Djuna de Back ontwikkelde tijdens haar promotieonderzoek een techniek om een vlaggetje aan de gedoneerde cellen te hangen. Hierdoor kunnen onderzoekers deze na transfusie volgen. Dit maakt het mogelijk om betere transfusieproducten te ontwikkelen. Daarnaast ontdekte Djuna een belangrijke rol voor rode bloedcellen in het bestrijden van een bloedvergiftiging.
Wat gebeurt er met rode bloedcellen in een patiënt, na een bloedtransfusie? Kort na transfusie verdwijnt al snel een deel van de toegediende rode bloedcellen. Wat kenmerkt deze cellen, en kunnen we dat voorkomen? Djuna de Back ontwikkelde hiervoor een techniek om met een snelle, simpele en steriele manier een vlaggetje aan rode bloedcellen te hangen. Dat vlaggetje bestaat uit vitamine B8, oftewel biotine, een natuurlijke verbinding.
Vlaggetje
Door dat vlaggetje is het mogelijk op een eenvoudige manier na de transfusie de gedoneerde cellen terug te vinden in het bloed van de ontvanger, deze te tellen en te analyseren. Djuna: ”door twee verschillende vlaggetjes te gebruiken, kunnen onderzoekers in één experiment in één proefpersoon bijvoorbeeld verschillende vloeistoffen vergelijken waarin we de rode cellen na donatie bewaren. Kunnen we met een vernieuwde bewaarvloeistof voorkomen dat zoveel cellen snel na donatie verdwijnen? Dit soort vragen kunnen we nu gaan beantwoorden.”
Het vlaggetjesproduct (zie foto, afbeelding product op de cover van Djuna's proefschrift) wordt nu door de bloedbank gemaakt voor onderzoekers van binnen en buiten Sanquin. Proefpersonen of patiënten krijgen de met biotine gemerkte cellen via mini-transfusies toegediend. Deze techniek maakt het mogelijk om betere transfusieproducten te ontwikkelen.
Veelzijdige cellen
Voor een ander deel van haar onderzoek keerde Djuna de rode bloedcel binnenste buiten en kwam erachter hoe veelzijdig die cellen wel niet zijn. We kennen rode bloedcellen vooral van hun rol bij het transport van zuurstof vanuit de longen naar weefsels en organen. Djuna ontdekte dat rode cellen in de bloedbaan ziekteverwekkende bacteriën op kunnen pikken en die als een shuttlebus afleveren aan afweercellen in de lever en milt.
Bloedvergiftiging
Dat gaat zo: zodra bacteriën aan de rode bloedcel binden krijgt de cel een plakkerige buitenkant, waarna hij vanzelf blijft hangen aan afweercellen in de milt of lever. De rode bloedcel geeft de bacteriën over aan die afweercellen, die deze onschadelijk maken door ze op te eten. Rode bloedcellen spelen zo een belangrijke rol bij de bestrijding van bloedvergiftiging. Sanquin wil deze eigenschap van rode bloedcellen inzetten voor het ontwikkelen van een therapie tegen dit levensbedreigende ziektebeeld.
• Proefschrift: 'Red blood cells, far more than oxygen transporters alone'
• Promotor: Prof TW Kuijers MD PhD
• Copromotores: MGJ van Kraaij MD PhD and R van Bruggen PhD
• Locatie: Agnietenkapel, University of Amsterdam