Ook bloeddonor worden? Meld je aan en red een leven!
Rode bloedcellen ontstaan in het beenmerg. Dit is een sponsachtig weefsel. Het zit in de holtes van je botten, vooral in je borstbeen en je heupen. Het beenmerg is de bloedfabriek van je lichaam, het maakt al je bloedcellen: rode, witte, en de bloedplaatjes.
Als een rode bloedcel rijp is, wordt hij vanuit het beenmerg de bloedstroom in geslingerd, waar hij zijn ding gaat doen. Hij spoedt zich naar de longen om zuurstof op te halen en dat te bezorgen aan weefsel en organen. Op de terugweg neemt hij kooldioxide mee, wat we uitademen.
Een shotje per dag
Rode bloedcellen leven zo’n 120 dagen. Om je voorraad op peil te houden, maakt je beenmerg op een gemiddelde dag wel 200 miljard rode bloedcellen aan. Dat is net zo veel als dat er in een shotglaasje past. In je beenmerg zitten daarvoor stamcellen. Dit zijn primitieve cellen, die kunnen delen en worden wat ze willen worden. Tenminste, het is je lichaam dat de regie heeft. Het geeft seintjes door aan de stamcellen. Gezond beenmerg maakt daardoor precies zoveel bloedcellen aan als je lichaam nodig heeft. Heb je extra zuurstof nodig, dan maakt de bloedfabriek meer rode bloedcellen aan, heb je een bloeding, dan maak je meer bloedplaatjes. Heb je een ontsteking, dan maak je meer witte bloedcellen.
EPO
Het beenmerg heeft een week nodig om uit de bloedstamcellen rijpe rode bloedcellen te maken. Ook de nieren dragen een steentje bij. Die produceren EPO, erythropoëtine. Dit hormoon stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen. EPO is vooral bekend als vorm van doping, maar is ook een medicijn voor mensen die te weinig rode bloedcellen maken, zoals nierpatiënten of patiënten die chemotherapie krijgen.
DNA
Rode bloedcellen hebben geen celkern. Vlak voor de geboorte spuugt de rode bloedcel zijn kern uit. Die bevat het DNA. Als je een bloedtransfusie nodig hebt, krijg je dus geen DNA van een donor in je bloed.
Bloedfabriek op het lab
Voor patiënten met zeldzame bloedgroepen ontwikkelt Sanquin kweekbloed uit bloedstamcellen. De onderzoekers bootsen in het lab het beenmerg zo goed mogelijk na. Daarvoor is het belangrijk die bloedfabriek in ons lichaam zo goed mogelijk te leren kennen. Kweekbloed zal nooit de plaats innemen van donorbloed, maar hopelijk kan het in de toekomst een oplossing zijn voor patiënten voor wie nu passend donorbloed heel moeilijk te vinden is.