Nog geen bloeddonor? Meld je direct aan!
Misschien heb je het zelf ook wel eens meegemaakt: je komt vol goede intenties naar de bloedbank, en na het invullen van de vragenlijst en de keuring hoor je dat je toch niet kunt doneren. Omdat je Hb-waarde te laag is. Of omdat je onlangs een vakantietripje maakte naar een gebied met een hoog risico op een bloedoverdraagbare ziekte – bijvoorbeeld malaria. Vervelend, dat uitstel. Maar hopelijk kom jij de volgende keer dat je een oproep krijgt gewoon weer langs.
Onderzoek
Dat geldt helaas niet voor alle donors. Behoorlijk veel donors keren na een uitgestelde donatie niet meer terug bij een volgende oproep. Dat is natuurlijk hartstikke jammer, want alle donors zijn hard nodig voor de bloedvoorziening aan Nederlandse patiënten. Om te kijken hoe we die donors beter kunnen behouden, heeft Marloes Spekman, onderzoeker bij de afdeling Donorstudies, samen met haar collega’s een onderzoek opgezet. Het onderzoek ‘Van uitstel tot afstel?’ liep in 2019, dus nog vóór de coronapandemie.
Een alternatieve goede daad
“Donors ervaren uitstel vaak als ‘ik ben afgekeurd’”, vertelt Marloes. “We hebben verschillende manieren getest om ze te motiveren weer terug te komen. Namelijk het aanbieden van twee alternatieve goede daden, waardoor donors het gevoel zouden krijgen dat ze niet voor niets naar de bloedbank waren gekomen. Of het aanbieden van een informatiefolder over uitstel.”
De ene goede daad was het schrijven of tekenen van een kaartje voor patiënten in het ziekenhuis, om hen een hart onder de riem te steken. De andere daad was het invullen van een vragenlijst over hoe ze het uitstel ervoeren. Daarmee hielpen ze de onderzoekers van Sanquin. De informatiefolder ging in op hoe vervelend uitstel voor de donor was en legde uit waarom het soms nodig was, zowel ter bescherming van de patiënt als ter bescherming van de donor. De folder sloot af met de tip om de volgende keer eerst op de website van Sanquin te checken of je kunt doneren.
5 groepen
Het onderzoek werd bij tien verschillende bloedbanken uitgevoerd, onder in totaal 660 donors. Bloed- en plasmadonors die bij de bloedbanken uitgesteld werden van donatie, werden gevraagd mee te doen aan het onderzoek. Ze konden een goede daad uitvoeren (kaartje schrijven of vragenlijst invullen) of kregen een informatiefolder mee. Een controlegroep kreeg geen enkel aanbod. Vervolgens keken de onderzoekers of de deelnemers binnen vier weken na het ontvangen van een nieuwe donatie-oproep, inderdaad terugkwamen op de bloedbank.
Het resultaat
Marloes: “De meeste plasmadonors bleken sowieso terug te keren. Misschien omdat zij na het uitstel vaak meteen bij de bloedbank of via MijnSanquin al een nieuwe afspraak maken voor de volgende keer. Bij bloeddonors bleek het aanbieden van een alternatieve goede daad verrassend genoeg niet veel uit te maken. De terugkeer was niet opvallend hoger dan bij de controlegroep, die geen enkel aanbod had gekregen. Wat juist wél effect had, was het aanbieden van de informatiefolder. Van de donors die de folder hadden gekregen, kwam 60 procent terug, tegenover 46 procent in de controlegroep. Dat was een significant verschil.”
Beter informeren
De verklaring voor deze opvallende uitkomst? Het beter en uitgebreider informeren van donors over het uitstel leidt waarschijnlijk tot meer begrip bij donors. En het vergroot dus de kans dat ze een nieuwe afspraak inplannen. Marloes: “Daarom kijken we nu in welke vorm we die informatie het beste kunnen geven aan alle donors die met uitstel te maken hebben. Bijvoorbeeld in een e-mailbericht, of op een kaart. Hopelijk kunnen we ze daardoor nog beter behouden. Met dank aan alle donors die hebben meegewerkt aan het onderzoek!”