Sanquin gaat als deelnemer van een consortium groot inzetten op het kweken van bloedvormende stamcellen. Dat is nodig voor patiënten met bloedziektes, die nu afhankelijk zijn van donors om een stamceltransplantatie te kunnen ondergaan. Een Europese ERC Synergy beurs van 10 miljoen euro maakt het onderzoeksproject, MakingBlood, mogelijk. Het project wordt uitgevoerd met onderzoeksinstituten in Eindhoven, Londen, Barcelona en Turku.
Rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes, ze worden allemaal geproduceerd door stamcellen in het beenmerg. Bij bepaalde bloedziektes gaat daar iets mis. Bijvoorbeeld bij leukemie, waarbij witte bloedcellen woekeren. Of sikkelcelziekte, waar een DNA-foutje zorgt voor rode bloedcellen die niet goed werken. Of wanneer de stamcellen geen bloedcellen meer aanmaken: aplastische anemie. De enige mogelijkheid om te genezen is de eigen stamcellen te vervangen door die van een donor. Eerst wordt er in de familie gezocht naar een donor, daarna in wereldwijde stamcelbanken. Maar niet altijd wordt een goeie match gevonden, waardoor nog te vaak patiënten overlijden. Het produceren van stamcellen in het lab kan in de toekomst een uitkomst zijn.
Passend product
Voordat het mogelijk is stamcellen in het lab te kweken moet er het nodige onderzocht worden. Professor Gerald de Haan, vanuit Sanquin betrokken bij het project: “Eerst moeten we achterhalen hoe al heel vroeg in het leven bloedstamcellen ontstaan. Wat is er vervolgens nodig om ze te laten vermenigvuldigen? Hoe zorgen we ervoor dat de stamcellen in het lab die verschillende soorten bloedcellen produceren? Met die opgedane kennis willen de onderzoekers bloedstamcellen kweken in een petrischaaltje."
Uiteindelijk zal het onderzoek zich richten op het ontwikkelen van bioreactors, kweekvaatjes die het mogelijk moeten maken om stamcellen robuust en op grote schaal te kunnen kweken. Met als doel om in de toekomst voor alle patiënten die een stamceltransplantatie nodig hebben, een passend product op voorraad te hebben.