Wauw. Een bloedvat op een chip

Baanbrekende ontdekkingen

Hoogleraar Jaap van Buul zorgt samen met zijn team voor baanbrekende ontdekkingen voor de samenleving. Aan de hand van een nagebootst menselijk bloedvat op een chip, probeert hij het bloedvat-proces in detail te begrijpen. Bijvoorbeeld, hoe het komt dat de bloedvatwand bij ontstekingen witte bloedcellen uit de bloedbaan laat ontsnappen, zonder dat de bloedvatwand echt ‘lek’ is. Om dit te kunnen snappen, moeten processen in het menselijk lichaam zo goed mogelijk worden nagebootst. “Dat is een enorme uitdaging. Wij proberen daarom om bloedvaten na te bouwen in het lab.”

Jaap: “Het nabootsen van bloedvaten was tot voor kort niet mogelijk. Simpelweg omdat de technologie en beschikbare materialen er nog niet waren. Door voortgaande innovaties zijn deze materialen er nu wel. En kunnen we echt van start met nagebouwde bloedvaten. Het mooie van dit onderzoek is dat we nu bovendien geen muizen bij de proeven meer nodig hebben. Het menselijk lichaam, in ieder geval delen ervan, komt in ons lab steeds meer in zicht!”

Elke dag beter

Hoe beter we dit kunnen, hoe beter we de processen van een ontsteking kunnen nabootsen en hoe beter we de zorg van dienst kunnen zijn met adviezen. Bijvoorbeeld welk medicijn wél en welk medicijn niet goed werkt bij specifieke patiënten. Of welk medicijn misschien zelfs averechts werkt. Zo draagt het bloedvat op een chip en de nieuwe kennis die wordt opgedaan bij aan een beter leven van patiënten.

Jaap: “Omdat we bij Sanquin op microniveau inzoomen op processen in het menselijk lichaam, willen we ook weten hoe de bloedvaten reageren als we cellen transfuseren bij de patiënten. Met name bij nieuwe celproducten. Want de meeste bijwerkingen van nieuwe medicijnen vinden plaats op de bloedvatwand. Deze wordt dan zo beschadigd dat dit direct effecten heeft voor het gehele lichaam en zelfs zeer schadelijk kan zijn voor sommige organen. Vergelijk het met nieuwe auto’s die de weg opgaan. Je wilt wel weten hoe ze rijden op die nieuwe weg.”

Waarom doet Sanquin dit werk?

Sanquin is een kennis gedreven bloedinstituut. We hebben de expertise in huis om baanbrekende ontdekkingen te doen en onze missie is gericht op een beter leven van mensen. Sanquin-producten (bloed en plasma) komen niet uit een fabriek, maar uit de aders van donors, die vrijwillig geven. Deze producten en de kwaliteit ervan zijn essentieel voor patiënten. Zij krijgen deze producten uiteindelijk in hun aders. Zo is de cirkel rond: de noodzakelijke gift van de donor – het hoogwaardige kennisinstituut Sanquin – en de kwaliteit van leven van een patiënt.

Jaap: “Sanquin laat zien veel verder te kijken dan enkel onze wettelijke taak als bloedbank. We hebben het verlangen te snappen hoe het gehele proces werkt. Buiten het feit dat dit directe kennis oplevert voor de bloedbank, levert veel werk van Sanquin Research ook kennis op voor de wetenschap en de samenleving in het algemeen. Dit gebeurt geheel vrijblijvend en is voor iedereen toegankelijk.”