De kans dat je in Nederland een slang tegenkomt en overlijdt aan een beet is uiterst klein. Maar wist je dat gifslangen wereldwijd wel zo’n 200 mensen per dag doden? Met hun tanden spuiten ze gif in het bloed van hun prooi. En dat gif is heel sterk spul.
Wat zit er in?
Slangengif bevat een cocktail aan eiwitten die op verschillende manieren dodelijk kan zijn. En waar een mug je nog wat pijnstiller toedient om ongestoord zijn gang te gaan, is een slang meedogenloos. Eén beet kan al fataal zijn. In ons land komt maar één giftige slang voor: de adder. Voor het echte werk moet je naar Australië.
Hoe werkt gif?
Slangengif werkt op het zenuwstelsel of op de bloedstolling. Het kan je bloed acuut doen stollen. Door de vele klonten vallen je organen uit en kan je hart niet meer kloppen. Je overlijdt aan trombose. Andere slangensoorten produceren een gifmengsel dat juist bloedingen veroorzaakt. Die laten je dus doodbloeden.
Het klinkt misschien gek, maar bij Sanquin zijn we maar wat blij met slangengif. Dat komt omdat gifeiwitten erg lijken op stollingseiwitten van de mens. Ze kunnen ons heel goed helpen met ons onderzoek.
Bloedstolling
In je lichaam komt er heel wat bij kijken om na een verwonding je bloed te laten stollen. De bloedstolling verloopt als een ingewikkelde kettingreactie, waaraan allerlei stollingseiwitten of -enzymen meedoen. Als er één schakel ontbreekt dan kan het al zijn dat je last hebt van bloedingen.
Gif in de reageerbuis
Om bij patiënten met stollingsziekten te achterhalen om welke schakel het gaat, doen we allerlei testen. In enkele van die testen voegen we slangengif toe aan bloed van patiënten. De verschillende gifsoorten starten de stollingsreactie vanaf verschillende schakels in de keten. Het helpt ons te ontdekken welke schakel de patiënt mist. En dat geeft de artsen weer aanknopingspunten voor de behandeling.
Medicijnen
Patiënten die antistollingsmedicijnen (bloedverdunners) gebruiken kunnen problemen krijgen als hun bloed juist wel moet stollen, zoals bij een spoedoperatie. Het liefst wil je dat ze vooraf hun medicatie stoppen, maar dat kan niet altijd. Stollingsmedicijnen werken niet, die worden geremd door de bloedverdunner. Voor deze patiënten ontwikkelen wetenschappers in Leiden een nieuw medicijn. Ze bouwen daarvoor een klein stukje van een gifeiwit in één van de menselijke stollingsfactoren in. Zodat het medicijn wel het bloed laat stollen, maar ongevoelig is voor de antistollingsmedicatie.
Wil je graag nog even griezelen en het echte Halloween-gevoel te pakken krijgen? Lees dan over de kampioen-killerslang die genoeg gif heeft om 100 mensen, 250.000 muizen of twee olifanten te doden.
Wil je meer weten over bloedstolling, kijk dan deze video.
Met dank aan professor Joost Meijers van Sanquin.