Op de afdeling Uitgifte van Sanquin komen de bestellingen van ziekenhuizen binnen voor bloedproducten. Naast standaard leveringen om de voorraden in de ziekenhuizen op peil te houden, levert Uitgifte ook bloedproducten op maat, voor specifieke patiënten. Dag én nacht. Want veilig en passend bloed moet altijd beschikbaar zijn.
“Via ons digitale bestelsysteem komen de aanvragen van ziekenhuizen binnen”, vertelt Rachid Essinouh, teamleider Uitgifte. “Dan krijgen we bijvoorbeeld de vraag om een zak bloed met de bloedgroepen A-, Kell-, Duffy- en ‘parvoveilig’ – dat wil zeggen dat er antistoffen tegen het parvovirus B19* in het bloed moeten zitten. Wij zoeken dan een zak in onze voorraadkast dat aan deze voorwaarden voldoet en scannen het label met het donatienummer en de productcode, zodat in het computersysteem staat dat het uitgegeven is. Het is ook een extra check op de goede zak.”
De juiste temperatuur
“Rode bloedcellen liggen op afnamedatum opgeslagen in deze voorraadkasten. Ze zijn 35 dagen houdbaar, op een temperatuur van 2-6 °C.”
De swirl van bloedplaatjes
“Bloedplaatjes hebben een andere temperatuur nodig: ze worden tussen 20-24 °C bewaard en zijn maar zeven dagen houdbaar. Bovendien worden ze voortdurend geschud in deze kast, om hun swirl niet te verliezen: als je een zak bloedplaatjes tegen het licht houdt, zie je een soort draaiende schijfjes. Dat is de swirl. Een goede swirl geven we het cijfer 3. Een iets minder goede krijgt cijfer 2. En bij cijfer 1 leveren we de zak niet uit, want dat betekent dat de bloedplaatjes hun werk niet meer goed doen. Bloedplaatjes mogen maximaal zes uur stil liggen.”
IJs- en ijskoud
“Ook plasma geven we uit. Dat gaat in dozen van tien eenheden. Het plasma wordt bewaard ingevroren op -30 °C en wordt pas in het ziekenhuis ontdooid. Voor het vervoer in de koelbox schep ik wat droogijs erbij, om het goed koud te houden. Die handschoenen zijn zeker nodig, want van droogijs kun je brandwonden krijgen.”
Spoedritten ‘s nachts
“Zo’n vijftig tot zestig koelboxen per dag gaan bij ons de deur uit. We hebben in totaal zeven uitgiftepunten in heel Nederland om alle ziekenhuizen te bedienen: Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Deventer, Nijmegen, Eindhoven en Maastricht. In principe moet de chauffeur binnen drie uur en vijftig minuten het bloedproduct kunnen afleveren. Zo lang houden de koelboxen het bloed gegarandeerd op de juiste temperatuur. Voor de spoedaanvragen zijn we ook ’s nachts open. Die bloedproducten worden met ‘A1-ritten’ bezorgd: met zwaailicht en binnen één uur nadat wij het hebben uitgegeven.”
Een soort familie
“Wist je dat we ook zelf bloedproducten bewerken op onze afdeling? We moeten bijvoorbeeld wel eens een zak rode bloedcellen ‘wassen’: dan halen we de eiwitten eruit omdat een patiënt daarvoor allergisch is. Of we bereiden bloed voor een wisseltransfusie voor bij baby’s met te veel bilirubine in hun bloed. Dat bloed moet ook weer een speciale behandeling krijgen. Bij die speciale producten horen we van het ziekenhuis meestal voor wie het product is. Als je dan een paar dagen wisseltransfusiebloed hebt uitgegeven voor een baby en je hoort dat die het toch niet gehaald heeft, doet dat wel wat met je. Iedereen bij Sanquin is heel betrokken, we weten voor wie we ons werk doen. Zelf werk ik al 26 jaar op de uitgifte en nog steeds met heel veel plezier. Sanquin is een fijne werkgever, ik heb ook heel fijne collega’s. We zijn een soort familie geworden.”
*Bijna iedereen heeft levenslang antistoffen tegen het parvovirus B19 in hun bloed. Heb je geen antistoffen, dan zou het virus op het moment van donatie in je bloed kunnen zitten en is het bloedproductgevaarlijk voor heel kwetsbare patiënten. Een bloedproduct krijgt het kenmerk Parvo B19- veilig als bij de donor antistoffen zijn aangetoond in twee afgenomen bloedmonsters met minimaal zes maanden tijd ertussen.