Wat gebeurt er in Nederland rondom plasma?
Sanquin is met Europese belangenbehartigers en associaties actief om een Europees antwoord op die vraag te organiseren (en we dragen bij aan de aanpak in lage- en middeninkomenslanden). Maar hoe zit het in Nederland zelf?
Organisatie van plasmageneesmiddelen in Nederland
Om die vraag te beantwoorden, is het goed om te weten dat in Nederland Sanquin Bloedvoorziening verantwoordelijk is voor de beschikbaarheid van plasmageneesmiddelen uit Nederlands plasma. Die kan Sanquin zelf niet produceren, daarom worden plasmadonaties voor het grootste deel verkocht aan een farmaceutisch bedrijf die het verwerkt tot plasmageneesmiddelen en deze beschikbaar maakt voor Nederlandse patiënten.
De Nederlandse markt voor plasmageneesmiddelen is open en toegankelijk voor internationale, commerciële farmaceuten. Deze plasmageneesmiddelen worden zodoende tegen marktconforme, commerciële prijzen verkocht.
Dankzij deze samenwerking ontvangt ongeveer de helft van de Nederlandse markt plasmageneesmiddelen dankzij donaties van Nederlandse donors. De wens is om dit aandeel te vergroten, om zo meer patiënten in Nederland te helpen.
Minder afhankelijk worden
De regelmatig terugkerende donor is een onmisbaar onderdeel in deze keten. In de coronajaren daalde de inzameling van plasma wereldwijd. Omdat tegelijkertijd wereldwijd de vraag stijgt, kan het zijn dat plasma en plasmageneesmiddelen minder over grenzen heen worden geleverd. Die afhankelijkheid wil Sanquin in Nederland verkleinen door zelf meer plasma in te zamelen.
Aanloop
Sanquin heeft wel een kleine voorsprong. Want al in de jaren vóór 2020, het jaar van de Europese uitbraak van Covid-19, werkten we aan het interesseren van meer donors in plasmadonaties, en maakten we plasma doneren makkelijker en aantrekkelijker.
Als we zien dat een donor geschikte aders en een bloedgroep heeft waar ziekenhuizen minder behoefte aan hebben, vragen we die donor om over te stappen van bloeddonatie naar plasmadonatie. In Utrecht werd speciaal een bloedbank geopend waar alleen plasma kan worden gedoneerd.
Andere locaties van de bloedbank werken aan uitbreiding van openingsuren om donors langer te kunnen ontvangen en vaker op tijden die donors goed uitkomt, zoals op zaterdag. Sanquin maakt meer ruimte voor laptops in het donorcafé, zodat een donor na de donatie ook nog even kan werken als dat nodig is. En tenslotte vragen we bij een donatie meteen om de volgende afspraak te plannen. Dat gaat tegenwoordig makkelijk digitaal. Dat helpt een geschikt moment in de agenda te vinden en ondersteunt regelmatige donatie.
Inhaalslag
Dat zijn een hoop maatregelen. Maar goed, Sanquin vraagt dan ook best wel wat van de plasmadonors. Daarom willen we plasma doneren makkelijker en leuker maken. Dat is met reden, want we zien dat al onze maatregelen nog niet het gewenste effect hebben. In de afgelopen 8 jaar bijvoorbeeld zijn plasmadonors juist opvallend minder vaak langsgekomen: van gemiddeld 5,4 plasmadonaties per jaar naar 4,2. Die daling in opkomst heeft als gevolg dat er ruim 50.000 liter plasma minder beschikbaar is gekomen.
Dat beperkt de gewenste groei in plasma-inzameling aanzienlijk.
Gewenst resultaat
Zolang de eiwitten voor geneesmiddelen uit gedoneerd plasma komen, zijn meer plasmadonors en meer plasmadonaties nodig om patiënten te helpen hun leven te verbeteren of zelfs te redden. Daarom geeft Sanquin hier zo’n aandacht aan.