Waarom zijn plasmageneesmiddelen nodig?
Vanuit Sanquin geven we regelmatig het signaal af dat plasmadonaties heel hard nodig zijn. We vragen plasmadonors om direct een afspraak te maken voor hun volgende donatie. Waarom wordt er eigenlijk zoveel moeite gedaan voor dat plasma?
Kort en wel gezegd: omdat er nog geen alternatief voor gedoneerd plasma is. Veel patiënten zijn ervan afhankelijk.
Je bloed
Ongeveer 55% van je bloed bestaat uit plasma. Plasma is de vloeistof waarin je bloedplaatjes, rode en witte bloedcellen, hormonen, eiwitten en andere stoffen vindt. Plasma kan worden gedoneerd bij Sanquin: een plasmadonor krijgt de eigen bloedplaatjes en bloedcellen terug, en van het opgevangen plasma worden transfusieproducten en geneesmiddelen gemaakt. Ook het plasma van bloeddonaties wordt hiervoor gebruikt.
Die producten en geneesmiddelen worden ingezet bij levensbedreigende situaties, om een ernstige ziekte te behandelen en voor langdurig gebruik door patiënten om hun kwaliteit van leven te verbeteren. In Nederland hebben we het over ongeveer 25.000 patiënten. Sommigen daarvan zijn door hun chronische ziekte levenslang afhankelijk van specifieke plasmageneesmiddelen. Anderen juist voor korte duur, omdat zij genezen dankzij de toediening van die plasmageneesmiddelen.
Waar wordt plasma voor gebruikt?
Ongeveer vijf procent van al het ingezamelde plasma wordt gebruikt voor plasmatransfusie: dan wordt het toegediend aan mensen in acute, soms levensbedreigende situaties. Denk hierbij aan patiënten met grootschalig bloedverlies, brandwonden, forse stollingsstoornissen, of in bijzondere situaties zoals tijdens de COVID-19 pandemie.
De rest van het gedoneerde plasma wordt gebruikt om levensverbeterende of -reddende geneesmiddelen van te maken. Daar is Sanquin verantwoordelijk voor, maar Sanquin kan die geneesmiddelen niet zelf maken. Daarom heeft Sanquin met een farmaceutische plasmaverwerker een overeenkomst gesloten. Die koopt het plasma van Sanquin, en maakt daaruit plasmageneesmiddelen voor Nederlands patiënten.
De Nederlandse markt voor plasmageneesmiddelen is ook een open markt en dus ook toegankelijk voor internationale, commerciële farmaceuten. De plasmageneesmiddelen worden zodoende tegen marktconforme, commerciële prijzen verkocht. Lees hier meer.
Nodig
Om patiënten te helpen, zijn grote hoeveelheden gedoneerd plasma nodig. Om maar een idee te geven, de PPTA (belangenvereniging van private plasmageneesmiddelfabrikanten) heeft berekend dat per jaar 130 donaties nodig zijn om één patiënt met een aangeboren afweerstoornis te behandelen. Deze patiënten hebben vaak de rest van hun leven plasmageneesmiddelen nodig. Tijdens het productieproces van plasmageneesmiddelen worden er dan ook tienduizenden liters plasma in één keer verwerkt.
Er zijn voor sommige plasmageneesmiddelen wel synthetische eiwitten beschikbaar of andere soorten medicijnen ontwikkeld. En het onderzoek naar meer mogelijkheden en nieuwe geneesmiddelen gaat natuurlijk door.
Maar zo lang dat allemaal nog duurt, is er maar één fabriekje op de hele wereld dat de nodige grondstof goed en effectief aanmaakt voor plasmageneesmiddelen: het menselijk lichaam. Jij en ik.